İşçilerde, ‘Ayrımcılık tazminatı’ işverenin işçilerine eşit davranmaması durumunda ortaya çıkan, işçiye tanınmış hukuki bir haktır. Bu hukuki imkan nedeniyle işveren aynı durumda veya benzer durumda olan işçilere eşit davranmak zorundadır.

Zira Anayasanın 10. Maddesinde herkesin dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetmeksizin kanun önünde eşit olacağı hüküm altına alınmıştır. Anayasada belirtilen bu hüküm, İş kanununun 5. Maddesi birinci fıkrada da ele alınmıştır. Buna göre, “İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz.”

İşveren iş ilişkisi sürecinde veya sona ermesinde İş kanununun 5. Maddesi göre bu maddede belirtilen hususlara aykırı davranılması durumunda dört aylık ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebilir. Bu uygulamaya ‘Ayrımcılık Tazminatı’ denilmektedir.

Diğer tarafta, aynı durumda veya benzer durumda bulunan kamu çalışanlarına kamu işvereni tarafından 666 Sayılı KHK ve Eşit İşe Eşit Ücret İlkesi ile yukarıda zikredilen Anayasa maddesine rağmen eşit davranmadığı bilinmektedir.

Kamu işvereni ve yetkili sendika tarafından toplu sözleşme ile tanım olarak; aynı sınıf,  aynı kadro, aynı derece ve kademe, aynı hizmet süresi ve sorumluluklara tabi olan kamu çalışanlarına sadece bakanlık, kamu kurum veya kuruluş isim farklılığı sebebiyle örneğin özel hizmet tazminatı, yan ödeme vb. gibi kalemlerde oluşturdukları gösterge farklılığı sebebiyle ücretlerde önemli dengesizlikler meydana gelmiştir.

Tüm kadrolar arasında yaşanan bu dengesizliğe sadece şef kadrosu üzerinden bir örnek verecek olursak; Adalet Bakanlığında görev yapan 25 yıl hizmeti bulunan evli, iki çocuğu olan, sendikalı, 1. Derece 4. Kademede olan bir şefin şubat atında eline geçeceği net maaş 45,653.41 TL iken aynı düzeyde Milli Eğitim Bakanlığında görev yapan şef ise 40,472.87 TL maaş almaktadır. Aynı unvan arasındaki maaş farkı 5,180.54 TL’dir. Milli Eğitim Bakanlığında görev yapan bir şefin yaşadığı yıllık (ikinci dönem toplu sözleşme farkı koymadan) kayıp ise net 62,166.48 TL’dir.

Çalışma barışının sağlanması ve çalışanlar arasındaki adalet duygusunun yeniden inşa edilmesi için ya bakanlık/kurum ve kuruluşlar arası eşitsizliği ortadan kaldırmak için süratle bir düzenleme yapılmalı veyahut da kamu çalışanları arasında gerçekleşen bu ayrımcılıktan dolayı oluşan zararın temini için işçi çalışanına verilen ‘Ayrımcılık Tazminatı’ hakkı kamu çalışanına da getirilmelidir.